W jakim wieku mojego dziecka powinno być wykonane USG bioder?

Kiedy wykonać usg bioder u dziecka bez obciążeń?

Pomiędzy poszczególnymi przychodniami (poradniami preluksacyjnymi) mogą występować różnice w kwestii optymalnego momentu na wizytę w poradni preluksacyjnej, które niejednokrotnie niepokoją rodziców. Badaniem diagnostycznym stosowanym przesiewowo w Polsce u wszystkich noworodków jest badanie USG stawów biodrowych wykonywane przy pomocy metody opracowanej w latach 80-tych przez Profesora Reinharda Grafa. Dlatego właśnie warto się oprzeć na zaleceniach autora tej właśnie metody.
W większości krajów Europejskich, gdzie wykonuje się badania przesiewowe u wszystkich niemowląt metodą Grafa – USG jest zalecane do 6 tygodnia życia dziecka oraz w szczególnych przypadkach opisanych poniżej w przeciągu 1 tygodnia życia dziecka. Inne schematy badań przesiewowych obowiązują w krajach, gdzie dysplazji rozwojowej występuje o wiele mniej.

1. USG stawów biodrowych powinno być wykonane do 5-6 tygodnia życia u każdego niemowlęcia.
2. W wybranych przypadkach (poniżej) należy wykonać USG tak szybko jak to tylko możliwe już w 1 tygodniu życia dziecka.
3. Lekarz zaleci pilne USG jeśli występują odchylenia w badaniu fizykalnym dziecka wykonanym w oddziale noworodkowym lub występują czynniki ryzyka.

Jakie objawy są wskazaniem do wykonania wcześniejszego USG bioder u dziecka?

Objawy które wskazują na możliwość występowania dysplazji, konieczne wcześniejsze USG
(1 tydzień):

• Nierówna długość nóżek dziecka.
• Niestabilność stawów biodrowych w badaniu (objawy Ortolaniego, Barlowa).
• Nierówne odwodzenie nóżek w biodrach.

Innym objawem może być asymetria fałdków tłuszczowych w pachwinach lub na pośladkach dziecka, jednakże często występuje też u dzieci zdrowych i jako izolowany objaw nie wymaga pilnej interwencji.

Jakie czynniki ryzyka są wskazaniem do wcześniejszego USG bioder u dziecka?

Czynniki ryzyka dysplazji, zalecane wcześniejsze USG (1 tydzień):

• Nieprawidłowa pozycja dziecka w ciąży – pośladkowa (miednicowa).
• Choroba wrodzona biodra (dysplazja) u rodziców.
• Choroba wrodzona biodra (dysplazja) u rodzeństwa.
• Obecne inne wady wrodzone narządu ruchu (np. kręcz szyi, wady stóp)

Dysplazja występuje wielokrotnie częściej u dziewczynek, jednakże sama płeć żeńska nie jest wskazaniem do pilnego wykonania USG. Inne poznane czynniki ryzyka dysplazji to: pierwsza ciąża, małowodzie, masa ciała noworodka powyżej 4000g, ciąża mnoga oraz zbyt niski poziom witaminy D u dziecka.

Czy trzeba powtarzać badanie USG bioder?

Pierwsze badanie USG u większości dzieci zalecane jest do 6 tygodnia życia – jest to najlepszy okres na włączenie leczenia, ponieważ w tym okresie leczenie zachowawcze cechuje się najwyższą skutecznością. Każde dziecko traktowane jest indywidualnie. Są dzieci, u których badanie będzie wykonane tylko 1 raz i to nie powinno budzić niepokoju rodziców. Wielu lekarzy zaleca jednak powtórzenie USG w 3 miesiącu życia u wszystkich niemowląt ze względu na jego największą dokładność w tym okresie.  Jeśli rozpoznano dysplazję rozwojową stawu biodrowego i włączono leczenie, USG będzie wykonywane wielokrotnie celem monitorowania postępu leczenia. Badanie USG będzie wykonywane co kilka tygodni podczas wizyt w poradni w zależności od decyzji lekarza prowadzącego. Niejednokrotnie występuje również konieczność powtórzenia badania, jeżeli stawy biodrowe są fizjologicznie niedojrzałe podczas pierwszego USG. Takie stawy biodrowe nie wymagają jeszcze leczenia, a jedynie obserwacji i interwencji w przypadku dalszego opóźnienia dojrzewania.

1. Badanie USG jest stosowane w celu monitorowania leczenia dysplazji podczas wizyt kontrolnych.
2. Wielu lekarzy zaleca powtórzenie USG w 3 miesiącu życia u wszystkich niemowląt ze względu na jego największą dokładność w tym okresie.
3. Po wykonaniu badania w trybie pilnym w 1 tygodniu życia lekarz najczęściej zaleci powtórzenie badania w późniejszym okresie.

Kto wykonuje badanie USG bioder dziecka?

Według Niemieckiej Komisji Oceny Jakości prawidłowe wykonanie ultrasonogramu jest kluczowe dla postawienia trafnej diagnozy, dlatego badanie ultrasonograficzne powinien wykonywać jedynie lekarz przeszkolony w zakresie metody Grafa po ukończeniu odpowiedniego kursu.

Informacja dla czytelnika

Artykuł dostępny jest jedynie w celu ogólnoinformacyjnym.  Żadnej z informacji nie należy traktować jako porady lekarskiej czy konsultacji medycznej. Zabronione jest wykorzystywanie opublikowanych informacji w celu samodzielnej diagnozy jakiegokolwiek schorzenia. Wszelkie prawa do elementów tekstowych i graficznych, układu stron oraz innych elementów artykułu są zastrzeżone.

Piśmiennictwo

1.           Musielak, B., M. Idzior, and M. Jóźwiak, Evolution of the term and definition of dysplasia of the hip – a review of the literature. Archives of medical science : AMS, 2015. 11(5): p. 1052-1057.

2.           Synder, M., K. Niedzielski, and A. Grzegorzewski, Ultrasound of hip joint in newborns and infants. Ortop Traumatol Rehabil, 2003. 5(6): p. 717-21.

3.           Price, C.T. and B.A. Ramo, Prevention of Hip Dysplasia in Children and Adults. Orthopedic Clinics of North America, 2012. 43(3): p. 269-279.

4.           KOCADAL, A.O. and F. ALTINTAfi, Etiology of coxarthrosis in patients with total hip replacement. Acta Orthop Traumatol Turc, 2013. 47(5): p. 330-333.

5.           Uluçay, C., et al., Etiology of coxarthrosis in patients with total hip replacement. Acta orthopaedica et traumatologica turcica, 2013. 47: p. 330-3.

6.           Marciniak, W. and A. Szulc, Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. PZWL, Warszawa, 2004.

7.           Graf, R. and M. Synder, Hip sonography worldwide–experience, results, problems. Chir. Narzadow Ruchu Ortop. Pol, 2020. 85(3-4): p. 29-34.

8.           Sarkissian, E.J., et al., Radiographic Follow-up of DDH in Infants: Are X-rays Necessary After a Normalized Ultrasound? Journal of Pediatric Orthopaedics, 2015. 35(6): p. 551-555.

9.           Miller, B., The Parents’ Guide to Hip Dysplasia. 2013: Hunter House.

10.         Graf, R., et al., Hip sonography: Diagnosis and management of infant hip dysplasia. Hip Sonography: Diagnosis and Management of Infant Hip Dysplasia, 2006: p. 1-114.

11.         Rosendahl, K. and P. Toma, Ultrasound in the diagnosis of developmental dysplasia of the hip in newborns. The European approach. A review of methods, accuracy and clinical validity. European Radiology, 2007. 17(8): p. 1960-1967.

12.         Clinical Practice Guideline: Early Detection of Developmental Dysplasia of the Hip. Pediatrics, 2000. 105(4): p. 896.

13.         Nguyen, J.C., et al., ACR Appropriateness Criteria® Developmental Dysplasia of the Hip-Child. Journal of the American College of Radiology, 2019. 16(5, Supplement): p. S94-S103.

14.         Ortiz-Neira, C.L., E.O. Paolucci, and T. Donnon, A meta-analysis of common risk factors associated with the diagnosis of developmental dysplasia of the hip in newborns. European Journal of Radiology, 2012. 81(3): p. e344-e351.

15.         Vaquero-Picado, A., et al., Developmental dysplasia of the hip: update of management. EFORT Open Reviews, 2019. 4(9): p. 548-556.

16.         Luo, W., et al., 25(OH)D status and expression of miR-140 in the serum of patients with developmental dysplasia of the hip. Nutrition, 2021. 81: p. 110896.

17.         Pillai, A., et al., Diagnostic accuracy of static graf technique of ultrasound evaluation of infant hips for developmental dysplasia. Archives of Orthopaedic and Trauma Surgery, 2011. 131(1): p. 53-58.